De Kamervoorzitter en de Koningin
30 september 2012Deze week heeft de Tweede Kamer haar nieuwe Voorzitter gekozen. Anouchka van Miltenburg. Sinds 2002 ( toen ik voor het eerst Kamervoorzitter werd) doet de Kamer dat in een democratische procedure, waarbij ieder Kamerlid zichzelf individueel kandidaat kan stellen. Na een debat met de kandidaten kiest de Kamer de nieuwe Voorzitter. Ieder Kamerlid is daarbij vrij te stemmen op de in zijn ogen beste kandidaat. Voor 2002 was het Kamervoorzitterschap een zaak van de fracties, waarbij meestal de grootste fractie de voorzitter leverde, waarover in de achterkamertjes tevoren overeenstemming was bereikt. Ook werd rekening gehouden met de verdeling van de verschillende functies over de politieke partijen. Ik ben blij dat de Kamer ook deze keer de nieuwe open procedure heeft gevolgd.
Dat blijkt ook uit het feit dat na de verkiezing van van Miltenburg het voorzitterschap van de twee Kamers en- naar verwachting- de functie van Minister-president door politici uit een partij ( de VVD) worden vervuld. Bij de Kamervoorzitters zou dat al helemaal geen rol moeten spelen, omdat deze neutraal en niet partijdig de Kamer voorzitten. Met het aanvaarden van het ambt leggen zij hun partijpolitieke mantel als het ware af. Dat gold voor mij en al mijn voorgangers en opvolger en dat zal met van Miltenburg ook zo zijn.
Anouchka van Miltenburg is zeer gekwalificeerd als Kamervoorzitter. Zij heeft zo’n tien jaar Kamerervaring, onder meer als vice-voorzitter van haar fractie. Zij heeft grote sociale vaardigheden en is representatief. Dat zij een vrolijk en ontspannen persoon is, is ook goed in deze functie.
De nieuwe Voorzitter leek twee dagen na haar verkiezing even met haar vingers tussen de deur van Huis ten Bosch te komen , toen de informateurs Kamp en Bos een bezoek aan de Koningin gingen brengen. Het was ten onrechte dat een deel van de Kamer hierbij kritiek op haar net gekozen voorzitter had.
De informateurs zijn weliswaar in de nieuwe procedure voor de kabinetsformatie door de Kamer benoemd; het blijft het Staatshoofd dat straks de ministers benoemt. Dan is het toch niet meer dan normaal en correct dat de Koningin tijdens de(in) formatie op de hoogte wordt gehouden van de gang van zaken. En het is ook correct dat de Kamervoorzitter de Koningin verzocht om de informateurs te ontvangen. Het zou vreemd zij geweest wanneer de Koningin in de nieuwe procedure geheel op eigen initiatief de informateurs had uitgenodigd.
Het is wel merkwaardig dat de informateurs zich in het gesprek met het Staatshoofd moesten beperken tot het uiteen zetten van de procedure van de (in)formatie en dat de inhoud niet aan de orde mocht komen. Alsof deze inhoud door de onderhandelaars niet wordt gedeeld met de top van hun fracties en met bijvoorbeeld de partijvoorzitters. Het is benepen en niet erg correct dat de Koningin deze informatie niet heeft gekregen. Al weten wij natuurlijk niet wat er precies is besproken op het paleis.
Na afloop zei informateur Bos dat het een “genoeglijk” onderhoud was geweest met de Koningin. Alsof hij een kopje thee had gedronken bij zijn tante. Alexander Pechtold maakte het nog bonter door de dag erna te twitteren “ ik ga op beleefdheidsbezoek bij mijn sportschool”. Dergelijke opmerkingen van vooraanstaande politici zijn misplaatst in onze constitutionele monarchie, waarin zij een belangrijke functie vervullen.