Kabinetscrisis: onvermijdelijk en onverantwoordelijk

21 februari 2010

De val van Jan Peter Balkenendes vierde kabinet was onvermijdelijk. Gebrek aan vertrouwen tussen de coalitiepartners CDA en PvdA en een door electorale motieven ingegeven solo-actie van Wouter Bos waren, naast het inhoudelijke meningsverschil over Uruzgan, de redenen van de val. Tegelijkertijd is een kabinetscrisis tijdens de huidige economische crisis onverantwoordelijk. Het kabinet Balkenende 4 blonk niet uit door daadkracht, maar nu ligt  het landsbestuur tot in de komende herfst stil. Urgente economische hervormingen blijven op de plank liggen.

Het optreden van vice-premier Bos was ontluisterend. Nadat het kabinet aan de Kamer had medegedeeld dat alle opties voor een mogelijke verlenging van de missie in Uruzgan nog open lagen, zei Bos in de media en in de Kamer dat een langer verblijf in de Afghaanse provincie voor de PvdA was uitgesloten. Hij dwong daarmee premier Balkenende om afstand van hem te nemen in de Kamer, waardoor de bizarre situatie ontstond dat er tijdens het Kamerdebat in feite een kabinet Bos en een kabinet Balkenende-Rouvoet aan het woord waren. Het is dit door electorale redenen ingegeven optreden van Bos dat de val van het kabinet inluidde.

Internationaal politiek is de opstelling van de PvdA ook zeer te betreuren. Bos zei dat in 2007 al was besloten dat Nederland in 2010 uit Uruzgan zou vertrekken. Dat is waar, maar hij negeert daarmee belangrijke internationaal-politieke ontwikkelingen in de afgelopen jaren. De door de PvdA in woorden zo bewonderde President Obama heeft een nieuwe strategie voor Afghanistan ontwikkeld, die nota bene is gebaseerd op het Nederlandse beleid van “ Defence , Diplomacy and Development”. Maar toch laat Bos President Obama en de Afghanen in de kou staan. Korte termijn electoraal belang is voor de PvdA-leider belangrijker dan humanitaire hulp,  de internationale rechtsorde en de positie van Nederland in de wereld.

De Nederlandse politiek zit nu in een hachelijke situatie. De sinds 2002 manifeste politieke instabiliteit en de grote onvrede bij vele kiezers over het functioneren van de politiek, maken iedere voorspelling over de uitkomst van de komende Tweede Kamerverkiezingen onzeker. Vast staat wel dat de PVV van Geert Wilders bij de kabinetscrisis en alles wat daar in de coalitie aan voorafging, garen kan spinnen.

Het is daarom cruciaal dat lijsttrekkers als Balkenende en Bos - die ondanks het falen van hun kabinet merkwaardigerwijze zonder enige discussie in hun partijen aan het roer blijven staan - zich nu gaan opstellen als verantwoordelijke staatslieden en niet weer vervallen in het korte termijn geruzie van de afgelopen jaren. Ook de andere partijen dienen zich inhoudelijk en met in de eerste plaats het oog op het algemeen belang op te stellen. Populistisch gelonk met als doel Wilders de wind uit de zeilen te nemen leidt tot nog grotere onstabiliteit. Dat zou een gevaarlijke ontwikkeling zijn.  

 

Archief