Politieke leiders horen in de Kamer
11 mei 2021In het Nieuwsuur interview van afgelopen maandagavond hield de politiek leider van de VVD, Mark Rutte, zijn pleidooi voor de terugkeer van het dualisme.
Geen wekelijks coalitie overleg meer van fractievoorzitters en (vice)premiers. Niet alles tevoren dichttimmeren tussen coalitiefracties in de Kamer en het kabinet. En vooral: meer echt debat, ook tussen de coalitiefracties, in de Kamer en tussen die fracties en het kabinet.
Alleen met echt dualisme kan de Kamer haar controlerende rol uitvoeren. Regeringsfracties zijn dan geen verlengstuk meer van het kabinet. En oppositiefracties zijn dan beter in staat om op grond van inhoudelijke argumenten en politieke standpunten meerderheden te vormen samen met coalitiefracties en individuele Kamerleden.
Ook in een dergelijk dualistisch politiek systeem heeft een coalitie een regeerakkoord als kader nodig. Maar dat regeerakkoord mag niet langer een beklemmend document zijn dat vrijwel alle onderwerpen tot in details tevoren vastlegt. Met een kort regeerakkoord op hoofdlijnen, zoals ook bepleit door Rutte en door Tjeenk Willink, heeft een coalitie voldoende gemeenschappelijke basis en kunnen coalitiefracties en Kamerleden met een ruime mate van vrijheid vier jaar lang doen waarvoor zij gekozen zijn. Medewetgever zijn en werkelijk controleur van het kabinet.
Maar voor het realiseren van het nu ook door Rutte gewenste dualisme is nog meer nodig : politiek leiders behoren in de Kamer en niet in het kabinet. Dat versterkt het dualisme en maakt duidelijk dat in ons politieke stelsel de Kamer het laatste woord heeft. Het stelt die politiek leiders ook in de gelegenheid om, binnen de grenzen van het korte regeerakkoord, het eigen, zuivere geluid van hun partij te laten horen, waartoe zij als lid van het kabinet niet in staat zijn, omdat daar altijd compromissen namens het gehele kabinet moeten worden uitgedragen.
Daarom zouden in het komende kabinet Mark Rutte, Sigrid Kaag, Wopke Hoekstra en de leiders van de andere coalitiepartijen als fractievoorzitter in de Tweede Kamer moeten blijven. In die functie zijn zij als lijsttrekker gekozen en daar kunnen zij het gezicht en de stem van hun partij zijn.
Laten zij een voorbeeld nemen aan Frits Bolkestein. Als politiek leider van de VVD was hij tijdens het eerste paarse kabinet fractievoorzitter in de Kamer, waar hij een geprofileerde constructief kritische rol vervulde. En dat heeft zijn partij bij de daarop volgende verkiezingen ook nog eens geen windeieren gelegd.
Archief