Vlucht naar de vrijheid
06 mei 2015
gepubliceerd in Trouw op 5 mei 2015 .
Op haar 92e heeft mijn moeder haar boek over haar vlucht naar de vrijheid geschreven. Zij beschrijft daarin op indrukwekkende wijze haar reis door het door de Duitsers bezette Nederland, België en Frankrijk naar het neutrale en veilige Zwitserland. Het is heel bijzonder om dit boek van mijn eigen moeder te lezen. Het is schrijnend hoeveel overeenkomsten er zijn tussen haar verhaal van ruim zeventig jaar geleden en de lotgevallen van veel anderen toen, met het lot van veel vluchtelingen nu.
Mensen uit Syrië en veel andere landen, die geweld, onderdrukking en discriminatie in hun land ontvluchten. Net als toen op zoek naar vrijheid en veiligheid. Ook nu zijn er misdadige mensenhandelaren die vluchtelingen van hun geld beroven en ze in levensgevaar brengen. Ook nu weer in Nederland en andere Europese landen toenemende discriminatie: antisemitisme en moslimhaat.
In deze eerste dagen van mei worden terecht veel mooie woorden gesproken en geschreven over het belang van het herinneren wat er in de oorlogsjaren in ons land is gebeurd. We herdenken de slachtoffers en we vieren onze vrijheid .Vrijheid is niet vanzelfsprekend wordt dan vaak gezegd. Dat is helaas maar al te waar.
Het moet niet alleen blijven bij het herdenken van de slachtoffers van toen en het vieren van onze vrijheid. De mooie woorden in deze meidagen moeten worden vertaald in handelen, juist nu .
Het verbeteren van de mensenrechtensituatie in de wereld dient een integraal onderdeel van ons buitenlands beleid te blijven. Dat kan Nederland niet alleen; samenwerking in de Europese Unie is geboden. Europa mag haar grenzen niet sluiten voor mensen in nood .Mensen mogen in ons land en elders niet worden uitgesloten op grond van afkomst, religie of etniciteit.
Conflicten moeten in de eerste plaats worden opgelost waar ze zijn veroorzaakt, maar landen als Syrië of Irak kunnen dat niet alleen. Diplomatieke ,humanitaire, economische en in laatste instantie militaire hulp van buiten is noodzakelijk. Dat conflicten en onderdrukking in bepaalde landen of regio’s zijn ontstaan en plaatsvinden is geen reden om de noodlijdende bevolking van die landen de rug toe te keren.
Een rijke democratie als Nederland moet voor vluchtelingen gastvrij en humaan blijven. In woord en in daad. Dat betekent niet dat alle economische vluchtelingen uit de gehele wereld in Europa kunnen worden opgevangen.
Maar het vergelijken van uitgeprocedeerde asielzoekers met topcrimineel Holleeder, zoals VVD fractievoorzitter Halbe Zijlstra onlangs deed, is niet de wijze waarop juist een liberaal zou moeten spreken. Dat voedt de afkeer van vreemdelingen die door populistische partijen als de PVV wordt aangewakkerd.
Mijn moeder en andere laatste overlevenden van de Tweede Wereldoorlog schrijven op indrukwekkende wijze over de verschrikkingen van die tijd. Het herdenken daarvan getuigt van respect voor de slachtoffers. Dat is van groot belang. Maar uit de geschiedenis van toen moeten ook lessen worden getrokken en toegepast, juist in de tijd waarin wij nu leven.